|
orta Asya'da Kurulan İlk Türk Devletleri
<br/>Aynı inanç, gelenek ve göreneklere sahip toplulukların, kendilerine özgü edebiyat ve sanatları olmasına karşılık, kaynağını binlerce yıl geriye götürebileceğimiz Türklüğün, Orta Asya'dan Orta Avrupa'ya kadar, değişik coğrafi bölgelerde farklı din ve medeniyetlerle karşılaşmaları sonucu, kültürleri, temelde aynı olmakla birlikte, ayrıntılarda farklılıklar gösteren yapıya sahiptir. Bunun yanında Hun ve Moğol İmparatorluğu gibi Asya kıtasının büyük bölümüne egemen olan, etkileri komşu Avrupa kıtasına kadar uzanan tarihsel devletlerin kurulduğu yerdir. Koloni döneminde büyük oranda Çin ve Rusya arasında paylaşılan Orta Asya, 1991 yılında Sovyetlerin dağılmasının ardından Orta Asya cumhuriyetlerinin bağımsızlığını kazanmasıyla birlikte daha fazla uluslararası ilgiyi çekmeye başlamıştır. Afganistan'ın işgali ve Amerika Birleşik Devletleri 'nin 'küresel terörle mücadele' kampanyası Orta Asya'nın Orta Doğu 'nun bir uzantısı olduğu izlenimini arttırmıştır.<br/><br/>Bağımsızlıklarından kısa bir süre sonra, Sovyet kontrolündeki Orta Asya halkları Taşkent 'te toplandılar ve Sovyet Rusya 'nın dört halkı içeren Orta Asya tanımına Kazakistan'ın da eklenmesi gerektiğini belirttiler. Sovyet Rusya'nın dağılmasından önce UNESCO Orta Asya tanımı iklime ve yer şekillerine göre olduğunu belirtti. Buna göre Orta Asya, Moğolistan ve Çin'i ( Tibet bölgesi de dâhil olmak üzere), İran'ın kuzeyini, Afganistan, Pakistan , Ortadoğu Rusya, güney Tayga , kuzey Hindistan (Jammu-Kaşmir yönetimleri) ve eski Sovyet Cumhuriyetleri'ni içermeliydi.<br/><br/>Tablo:three'den de görüldüðü gibi Türkiye sadece baðýmsýz Türk Cumhuriyetlerindeki Türk yatýrýmlarýný ve ihracatýný deðil, Rusya Federasyonu içindeki Türk yatýrýmlarýný ve ihracatýný da kredilendirmektedir. Boylar <a href="http://ourcreativesolutions.tumblr.com/">orta asya</a> da bir araya gelerek budunu (kavimi) oluştururdu Her sosyal birim bir üst yapı içinde erimeyip varlığını sürdürürdü Bundan dolayı Türk devletleri kısa sürede kurulabildiği gibi kısa sürede de dağılabilirdi.<img class='alignleft' style='float:left;margin-right:10px;' src="http://www.tariharastirmalari.com/images/orta_asya.jpg" width="254" /><img class='alignleft' style='float:left;margin-right:10px;' src="http://iblog.milliyet.com.tr/imgroot/blogv7/Blog333/2013/03/21/05/408037-3-4-65273.jpg" width="251" /><br/><br/>Türk Milleti Asya'nın garbında ve Avrupa'nın şarkında olmak üzere kara ve deniz sınırlarıyla ayırt edilmiş, dünyaca tanınmış büyük bir yurtta yaşar… Onun adına Türkeli derler… Türk yurdu daha çok büyüktür… Yakın ve uzak zamanlar düşünülürse, Türk'e yurtluk etmemiş kıta yoktur… Bütün dünyada, Asya, Avrupa, Afrika Türk atalarına yurt olmuştur… Bu hakikatler eski ve hususiyle yeni tarih vesikalarıyla malûmdur.<br/><br/>Orta Asya'nın geniş stepleri Doğu Avrupa stepleriyle homojen bir yapı gösterdiğinden buralar Asya-Avrupa stepleri olarak bilinir. Su kurak Asya için uluslar arası sorunlara yol açacak kadar değerli bir kaynaktır. Orta Asya'daki bu sistem Hunların Avrupa'ya, Wu Huların Çin'e ve Moğolların Avrasya 'ya saldırılarını kolaylaştırdı. Rusya, Çin ve diğer güçler bölgede ilerlediler ve on dokuzuncu yüzyılın sonunda Orta Asya'nın büyük bölümüne hükmettiler. Rus Devrimi 'nden sonra Orta Asya bölgeleri Sovyetler Birliğiyle birleştirildi. Orta Asya'nın Sovyet sınırları içindeki bölgeleri sanayileşti ve bölgede yerel kültürlerin baskınlığı arttı.
|
