Toplumda ya da doğada yaşanan çeşitli olay, vaziyet ve görünümle alakalı bilgi ve duyurulara " bilgi "; bu haberlerin halka ilan edilmesi amacıyla yapılan yazılara da " bilgi yazısı" denir.
Haber yazıları, belli bir sürede ve yerde olmuş vakaları merakı giderecek seviyede detaylı ve anlaşılır bir dille aktarır. Bilgi yazılarında inandırıcılık, belgelere dayanma, olayı bütün boyutlarıyla aktarma, yansız davranma, okuyucunun çeşitli yorumlamasına olanak vermeyecek biçimde , açık ve anlaşılır bir lisan ve üslupla aktarılması benzeri unsurlara uyarı edilir.
Duyulduğunda milletçe aralarında heyecan oluşturan haberlere çarpıcı bilgi denir. Gerçek olmayan haberlere ise asparagas ( yalan ) bilgi denir. Bilgi toplayan, bilgi yazan kişilere muhabir denir.
Haber yazılarının nitelikleri şunlardır:
Haber yazılarının gündelik ve mühim olması gerekir.
Kolay anlaşılır; akıcı, açık ve duru olmalıdır.
Haber yazıları toplumun kocaman bir bölümünü ilgilendirmelidir.
Yazan birey anlattıkları karşısında tarafsız kalmalı, yorumdan kaçınmalıdır.
Yanlış anlaşılmalara yer verecek cümlelerden uzak durmalıdır.
Anlatılanlar ilgi cazip olmalıdır.
Haber tasarısı , tersine dönmüş piramit diye bilinir. Tersine dönmüş piramitte, haberin giriş kısmında olay birden çok tümce ile özetlenir. Gelişim kısmında sözü uzatmadan gereken teferruatlar verilir. Netice kısmında ise vakanın tesiri , olaya el koyma anlatılır. Bilgi farklı olmalıdır. Haberin başlığı da farklı olmalı, başlığa gözü takılan okuyucu, gerisini okumak amacıyla can atmalıdır. Bilgi duyulmamış olmalıdır. Okuyucu duyduğu bir olayı 2. defa okumaz. Bilgi mühim olmalıdır. Haberin ilgilendirdiği okuyucu kitlesi bir sürü olmalıdır. Bilgi gerçek olmalıdır. Muhabir haberi tarafsız yazmalı, habere yorum katmamalıdır. Yorum köşe yazarlarının işidir. Bilgi yazılarında, muhabir okuyucuyu haberle başbaşa bırakmalı, okuyucusuna bizzat varlığını hissettirmemelidir.
5N 1K Özellikleri
Bir bilgi makalesinde "Ne?/Kim?; Neyi?/Kimi?; Nasıl?; Niçin?; Nerede?; Ne zaman?' sorulannın yanıtları bulunur .
Haber yazılarında yer alan bu özellikler 5N 1K formülüyle karşılanır. Bilgi yazıları, 5N 1K'da yer alan suallere verilen cevaplarla genişler. Bu suallerin yanıtının yer almadığı bilgi yazılan eksiktir. Okuyucunun merakını gidermez, olayı tam anlamıyla yansıtmaz. Olay ile ilgili yeteri kadar bilgiyi içermez.
Bir bilgi makalesinde açıklığa çıkarılmamış bir taraf olmamalıdır. İlgi cazip ve duyulmamış olmalıdır. Habercilikte "Köpek insanı ısırırsa bilgi olmaz, ama birey köpeği ısırırsa bu bilgi olabilir ." halinde bir şart vardır. Benzer sürede haberin başlığı da farklı olmalıdır. Bilgi gerçek olmalı, belgelere dayandırılmalı ve yorum yapılmadan açık, anlaşılır bir üslupla aktarılmalıdır.
Haber Kaynakları
Resmî haberler: En gösterişli kişilerden öğrenilir.
Özel haberler: Milletçe arasındaki olayların milletçe aracılığıyla muhabirlere bildirilmesiyle elde edilir.
Ajans haberleri: Hayat olaylarını toplayıp her yana bildiren müesseselerin verdikleri haberlerdir.
Haber Yazısının Konuları
Haber yazıları konularına göre: siyasal bilgi yazıları, sanatla alakalı haberler yazıları, ekonomiyle alakalı bilgi yazıları, biyolojik ve teknik bilgi yazıları, toplumsal bilgi yazıları, spor bilgi yazıları olmak üzere gruplandırılabilir.
Röportaj-Haber Yazısı Farkı
Haber yazılarında olaylar meydana geldiği benzeri aktarılırken röportajda yazarın his ve düşünceleri katılır. Buna Bağlı Olarak röportaj, haberin genişletilmiş hâlidir. Röportajda birinci kişili anlatım, bilgi makalesinde ise üçüncü kişili anlatım kullanılır.
haber oku
View User's Journal
Son dakika haberleri
 |
